Adaptogeny – co dają, które wybrać? TOP4 ekstraktów
Adaptogeny to rośliny/zioła, które są sprzedawane jako ekstrakty pomagające organizmowi oprzeć się wszelkiego rodzaju stresorom, zarówno fizycznym, chemicznym, jak i biologicznym. Te zioła i korzenie były używane od wieków w chińskich i ajurwedyjskich odnogach medycyny, ale dziś przeżywają prawdziwy renesans. Oto kilka z najlepszych i najbardziej przebadanych adaptogenów.
Ashwagandha / Witania Ospała
Ashwagandha to adaptogen, który ma wiele właściwości. Jego głównym działaniem jest efekt obniżania hormonu stresu, czyli kortyzolu. Pomaga ona się wyciszyć i redukuje stany lękowe, co może przełożyć się też na łatwiejsze zasypianie i głębszy sen.
Niektóre badania mówią też o zwiększeniu poziomu testosteronu u osób, które mają zaniżony poziom tego hormonu.
Podobny wpływ ma na tarczycę i poziomy hormonów T3 i T4, gdzie zauważono zwiększenie ich poziomów przy subklinicznej niedoczynności tarczycy.
Bacopa Monnieri / Bakopa Drobnolistna
Bacopa monnieri, powszechnie znana jako bakopa drobnolistna, to zioło często używane w Ajurwedzie – tradcyjnej medycynie indyjskiej. Jest stosowana w celu poprawy funkcji poznawczych, złagodzenia stresu i ogólnego wzmocnienia witalności. Bacopa monnieri oddziałuje z układem dopaminergicznym i serotoninergicznym, ale jej główny mechanizm dotyczy ulepszania komunikacji neuronowej – czyni to poprzez zwiększenie wzrostu dendrytów. Bacopa monnieri ma również działanie antyoksydacyjne.
Chociaż efekty tego rodzaju są zwykle badane u osób starszych, Bacopa monnieri wydaje się wpływać również na młodych ludzi. Niektóre wstępne badania sugerują, że może zmniejszać wydzielanie kortyzolu i podnosić poziom dopaminy oraz serotoniny podczas przewlekłego stresu, ale potrzebne są dalsze badania, aby to potwierdzić. Może mieć działanie przeciwdepresyjne, nie zostało to jeszcze do końca udowodnione. Adaptogeny mają to do siebie, że na każdego działają troszkę inaczej, więc tutaj warto przetestować to na własnej skórze.
Zobacz też:
Rhodiola Rosea / Różeniec górski
Rhodiola Rosea jest w stanie znacznie zmniejszyć zmęczenie i „wypalenie”, które wynikają ze stresu i niepokoju; liczne badania sugerują znaczące efekty, szczególnie u osób borykających się ze stresem i problemami lękowymi. Istnieją też dowody na to, że ostra suplementacja przed ćwiczeniami fizycznymi może zmniejszyć zmęczenie w trakcie, ale potrzeba więcej badań, zanim będziemy mogli być tego pewni. Co więcej, wydaje się, że ma wpływ na zmniejszenie stresu i niepokoju oraz ogólnie może poprawiać nastrój. Adaptogeny typu różeniec górski można bez problemu łączyć też z innymi suplementami / adaptogenami.
Inne potencjalne zastosowania różeńca górskiego obejmują wstępne dowody, że ma silne działanie neuroprotekcyjne oraz fakt, że spożycie różeńca lub jego aktywnego składnika może zmniejszyć wywołane stresem napady objadania się u samic szczurów.
Jeśli chodzi o działanie mózgu, Rhodiola wydaje się być wysoce serotoninergiczna (zwiększa serotoninę), może również promować długowieczność, przy czym wstępne dowody sugerują wzrost długości życia do 20% w wyniku mechanizmów niezależnych od ograniczenia kalorii. Chociaż to bardzo obiecujące, badania nie były robione na ssakach, więc nie można tego potwierdzić.
Gotu Kola / Wąkrota Azjatycka
Gotu Kola pochodzi z tradycyjnej medycyny chińskiej, znana jest też w Ajurwedzie. Jest to suplement diety poprawiający funkcje poznawcze, który jest poniekąd „wymienny” z Bacopa Monnieri, lecz może dać dodatkowe korzyści dla zdrowia układu krążenia, tempa regeneracji skóry i gojenia się ran. Może też wpłynąć na ogólny nastrój, a nawet problemy z reumatyzmem.
Jeśli chodzi o właściwości wzmacniające funkcje poznawcze, wymaga kilku tygodni, aby się “wkręcić” i może wpływać na działanie neuronów (nie na ich ilość, lecz jak daleko rozgałęziają się ich dendryty). Wynika to z aktywacji kinazy MAPK, która powoduje uwolnienie czynnika wzrostu dla tzw. BDNF (neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego) – białka, które oddziałuje na układ nerwowy. Jest to mechanizm nieco podobny do Bacopa Monnieri, jednak obecnie nie ma badań oceniających, czy można je stosować razem lub które z nich jest silniejsze.
Gotu Kola może też hamować grupę enzymów, które rozkładają kolagen, jednocześnie zwiększając szybkość syntezy kolagenu, co przekłada się na jędrność skóry.
Adaptogeny – placebo czy przyszłość?
Istnieje wiele badań, które potwierdzają działanie adaptogenów. Myślę, że warto przyjrzeć się ich działaniu i przetestować niektóre z nich na sobie, ze względu na to, że każdy organizm jest inny. Może akurat znajdziesz środek, który polepszy Twój komfort życia.
Zobacz też:
Adaptogeny – podsumowanie
Omówiliśmy niektóre adaptogeny, czyli rośliny i zioła sprzedawane jako ekstrakty, które pomagają organizmowi radzić sobie ze stresem. Przedstawiliśmy kilka z najlepszych i najbardziej przebadanych adaptogenów, takich jak ashwagandha, bacopa monnieri, rhodiola rosea oraz gotu kola. Opisaliśmy też działanie każdego z nich, w tym wpływ na poziom hormonów stresu, funkcje poznawcze, nastrój oraz zdrowie skóry i układu krążenia. Efekty adaptogenów są różne dla każdej osoby, ale warto je przetestować na sobie, aby poprawić swój komfort życia. Jeśli interesuje Cię ten temat (i innych suplementów diety), być może znajdziesz tu coś dla siebie:
